Oyduğu bir ağaç kütüğü üzerinde dengesini sağlamaya çalışırken suya düşmekle başlayan insanoğlunun su ve sualtı serüveni; ihtimal ki korkarak ama her zaman müthiş bir merak ve keşif heyecanı ile çağlar boyu devam etmişitir.
Bu serüvende kimleri görmüyoruz ki! Ölümsüzlük otunu koparmak için derin sulara dalan Sümerli Gılgameş, ilk denizaltını kullanan Büyük İskender, Pers donanmasındaki dalgıç Skyllias, Fatih’in İstanbul’u fethinde kullandığı Türk dalgıçlar, sünger avcıları, inci avcıları…
Önceleri sadece su altına bakmak ve tanımakla başlayan ilişkiye, zamanla derinlik ve süre parametreleri eklenmiştir. Bugün artık sualtı dünyasında konuşulan, ses veren ise bu kriterlerin en çok ve en fazla olan modlarıdır.
Aletli dalışın ilk bakışta insana zor ve karışık gelen kurallar ile uygulanması, kabaca maske + şnorkel + palet olan nefesli (serbest) dalışı son derece cazip hale getirmektedir. Ne var ki yetersiz bilgi, hatta çoğu kez mutlak bilgisizlik nedeniyle sağlığımız ciddi şekilde bozulabilir.
Her tip dalışın ana kuralı sağlıklı olmak ve bilincin açık olmasıdır. Bu iki unsura sahip olan herkes bazı fizik basınç kaideleri dahilinde sessiz dünyada harikulade gezintiler yapabilir.
Temel olarak kardiyovasküler (kalp-damar hastalıkları), metabolik (diyabet, üremi vs.) ve nörolojik (hemipleji, epilepsi vs.) sorunları olmayan her yetişkin bu spor dalıyla uğraşabilir.
Mavi dünyanın ilk metrelerinden itibaren daha derinlere inmek, bu yeni basınca uyum sağlamakla başlar. Bu adaptasyon genelde bütün sistemleri içine almakla beraber, daha ziyade solunum sistemini ilgilendirmektedir. Burada bir açılım yaparak bu sistemi üst (kulak-burun-boğaz) ve alt (akciğerler) olarak ikiye ayırabiliriz.
Organizmadaki hava boşlukları hacim değiştiren (açık) ve değiştirmeyen (kapalı) olarak sınıflandırılır. Akciğerler ve bağırsaklar kolayca deprese olarak içlerindeki havanın hacmini küçültürken, sinüsler ve orta kulak için durum aynı değildir. Orta ku¬lakta dış ortam ile bağlantı ancak östaki borusu ile sağlanır. Aslında orta kulağın havalanması, kulak zarının her iki yanındaki hava basıncının dengelenmesi durumudur.
İşte dalışın ilk basamağı bu dengeleme işlemidir. Bu açılmayı sağlamak için dalgıç yutkunarak veya yutkunmadan çenesini ileri-geri oynatarak östaki borusu kaslarını istemli olarak kasar. Dalışa yeni başlayanlar ise bu muskuler aktiviteyi Valsalva Manevrası (ağız ve burun kapalı olarak yapılan ıkınma hareketi ile sıkışan akciğer havasının östaki borusundan orta kulağa ulaşması) ile gerçekleştirirler.
Yaşanan problemlerin pek çoğu basınçla ilgili olup Barotravma (basınç travması) adı altında incelenmektedir;
Dış Kulak Yolu Barotravması: Dış kulak yolunu tıkayan sebeplerle ilişkili olarak gelişir. Kulak zarı delinmesi ve enfeksiyon görülebilir
Orta Kulak Barotravmas : Kulak zarı delinmesi ve enfeksiyon görülebilir
İç Kulak Barotravması : İşitme ve denge problemleri ön plandadır
Burun ve Paranasal Sinüs Barotravması : Burun kanaması ve enfeksiyon oluşabilir.
Dental Barotravma: Çürük ve dolgusu düşmüş dişler aktif rol oynar
Akciğer Barotravması: Barotravma dışında iniş ve çıkıştaki basınç değişikliklerinden kaynaklanan geçici bir baş dönmesi durumu olan Alternobarik vertigo sorunu ile de karşılaşılabilir.
Sualtı dünyası, özetle sunmaya çalıştığım solunum yolu patolojileri dışında her biri tek başına ele alınabilecek diğer sistemleri ilgilendiren; hiperventilasyon-hipokapni-hipoksi-sığ su bayılması, soğuk su- hipotermi-kalp atımı ilişkileri, kusma ve aspirasyon, sualtı patlamaları gibi kendi iç dinamikleri olan son derece hayati problemleri de kapsamaktadır. Keza ağır efor altındaki her sporcu gibi dalgıç ani olarak gelişebilecek myokard infarktüsü, beyin kanaması, hipoglisemi, epilepsi nöbeti gibi diğer ciddi vital tehditler altındadır.
Sonuç olarak; serbest dalış, diğer bütün spor dalları gibi kendine özgü kesin kurallar içermekle birlikte, onlardan çok farklı yönlere sahiptir. Sessiz dünyanın derinliklerinde dolaşıp, sanki sonsuzluğun kapısını aralıyormuş gibi hazlar alınabilen başka bir sportif uğraş var mıdır acaba? Sağlıklı dalışlar dileğiyle…
0 Comments